آمار دقیقی از بلع مواد و مایعات سوزاننده در کودکان و شیرخواران در ایران نداریم. به لحاظ شیوع، بلع مایعات قلیایی بیش از مایعات اسیدی هست. بیشتر در کودکان زیر ۵ سال اتفاق می‌افتد. شیوع آن طی نیم‌قرن اخیر، با افزایش استفاده از تمیزکننده‌های شیمیایی، ضدعفونی‌کننده‌های دستشویی، مواد آرایشی، رنگ مو و غیره بیشتر شده است. طی سال‌های اخیر در کشورهای توسعه‌یافته به علت خطرات و عوارض کشنده‌ای که برای کودکان ایجادشده، تمهیدات و اقداماتی در جهت کاستن آسیب کودکان انجام داده‌اند. ازجمله کاهش غلظت و پ هاش این مایعات تا عوارض و آسیب کمتری به دنبال بلع احتمالی و تصادفی آن در کودکان ایجاد شود. بسته‌بندی ظروف و یا بطری این مایعات طوری طراحی‌شده است که باز کردن درب آن‌ها برای کودک امکان‌پذیر نباشد. بیشترین مایعات قلیایی که بلع آن‌ها سوختگی عمیقی در مری و معده کودک ایجاد می‌کند، شامل مایعات لوله‌بازکن، تمیزکننده اجاق‌گاز و قرص ماشین ظرف‌شویی می‌باشد. بلع این مایعات شایع‌تر از مایعات اسیدی است زیرا معمولاً بدون طعم و بدون بو بوده و در بلع اولیه دردی ایجاد نمی‌کند. این مایعات سبب سوختگی عمیق در حفره دهان، مری و معده می‌شود که بسیار خطرناک و مهلک است. موادی که برای تمیز کردن توالت و استخرها استفاده می‌شود پ هاش اسیدی داشته و مختصری بو و طعم دارند لذا بلافاصله بعد از خوردن، درد شدیدی ایجاد می‌کند که این خود مانع بلع حجیم این مایعات در کودک می‌شود. آسیب بلع مواد قلیایی در کودکان به‌مراتب بیش از مواد اسیدی است. پ هاش بالای ۱۱ می‌تواند به‌راحتی باعث سوختگی عمیق، سوراخ شدن مری و التهاب عفونی میان سینه و حتی مرگ در کودک شود. لوله‌بازکن‌ها پ هاش قلیایی دارند؛ و سبب سوختگی شدید دستگاه گوارش فوقانی می‌شوند. البته تمیزکننده‌های پودری یا کریستالی به دلیل چسبیدن به مخاط دهان و مری سوختگی و آسیب شدیدتری برای کودک ایجاد می‌کند. حفره دهان این کودکان و مری (لوله‌ای که دهان را به معده وصل می‌کند) کاملاً می‌سوزد. البته مواردی خود معده نیز همراه با مری و حفره دهان می‌سوزد. علائم این بیماران ریختن بزاق دهان به بیرون، بلع دردناک و تنفس صدادار است. در معاینه فیزیکی عدم وجود زخم دردهان رد کننده آسیب مری نیست. اگر مری سوراخ شود التهاب عفونی شدید میان سینه و در صورت سوراخ شدن معده، التهاب و عفونت حفره شکم ایجادشده و سبب شوک و مواردی مرگ کودک می‌شود. اگر کودکی با بلع مواد سوزاننده ارجاع شده و بدون علامت بالینی باشد، شرح‌حال از نوع مواد بلع شده که شامل مقدار، نوع مایع و زمان بلع آن هست از همراهان بیمار اخذ می شود. سپس معاینه فیزیکی انجام‌شده و اگر شرایط بیمار کاملاً خوب باشد، تحت نظر قرار می‌گیرد. بعد از ۴ تا ۶ ساعت مایعات را بااحتیاط شروع کرده و در صورت تحمل، بیمار به‌صورت سرپایی مرخص و پیگیری می‌شود.

در بیماران علامت‌دار اقدام اولیه احیای او می‌باشد. در صورت سوختگی شدید حفره دهان و تنفس صدادار، بیمار را بلافاصله اینتیوبه می‌کنیم (تنفس با لوله تنفسی و گذاشتن زیر دستگاه تنفس مصنوعی). بیمار را در عرض ۱۲ تا ۲۴ ساعت آندوسکوپی کرده درجه و شدت سوختگی را تعیین می‌کنیم. در صورت سوختگی شدید حتما در آی سی یو و بخش مراقبت‌های ویژه بستری می‌کنیم. در صورت امکان، لوله ان جی تیوب برای باز نگه‌داشتن مری جهت پیشگیری از چسبندگی آن و تغذیه بیمار تعبیه می‌کنیم. اگر شدت سوختگی زیاد باشد مستقیما لوله معده یا گاستروستومی جهت تغذیه از طریق آن، می گذاریم. در مواردی تغذیه وریدی برای بیمار شروع می کنیم. آنتی بیوتیک برای پیشگیری از عفونت و داروهای کاهنده اسید معده جهت پیشگیری ازایجاد زخم تجویز می کنیم. بعضی ها دادن کورتون برای پیشگیری از تنگی مری را توصیه می‌کنند. درصورتی‌که مراحل درمان اولیه با موفقیت سپری شود حدود ۳ هفته بعدازآن آندوسکوپی مجدد برای ارزیابی میزان و شدت سوختگی انجام می‌دهیم. عکس با ماده حاجب به‌منظور رؤیت کامل مری، بررسی میزان تنگی و آسیب آن در خواست می‌کنیم. سه عارضه درازمدت برای سوختگی‌های مری توصیف‌شده است که شامل تنگی شدید مری، اختلال حرکتی و کوتاه شدن آن می‌باشد. این عوارض باعث اختلال شدید درروند رشد و تکامل کودک می‌شود. در مواردی که مری سوخته عملکرد طبیعی ندارد و امکان ترمیم آن غیرممکن است مجبور به برداشتن کل مری برای پیشگیری از سرطان مری در مراحل بعدی زندگی کودک می‌شویم. جایگزینی آن با روده بزرگ یا روده کوچک و یا معده میسر است. ولی این اعمال جراحی، عوارض بسیار زیادی برای بیمار تحمیل می‌کند که تا آخر عمر گریبان گیر وی خواهد بود. به عبارتی این عوارض یک معلولیت جدی است. میزان مرگ‌ومیر این کودکان در بهترین مراکز دنیا حدود ۲۰ در صد می‌باشد میزان مورتالیتی در کشور ما احتمالا یک مقدار از این در صد بیشتر باشد البته مطالعه دقیق و منسجمی دراین‌ارتباط صورت نگرفته است؛ بنابراین، پیشگیری به‌مراتب بهتر از درمان است.

این بیماران در درازمدت به لحاظ روانی هم مشکلات عدیده‌ای دارند. والدین احساس گناه کرده و خودشان را ملامت می‌کنند. گاهی خانواده از هم می‌پاشد. پی گیری درمانی این کودکان به لحاظ اقتصادی سخت است. غالباً خانواده این‌ها نیاز به مشاوره روان‌پزشکی دارند. مطالعات جهانی نشانگر شیوع بالای رفتارهای خشن و ضداجتماعی در این کودکان است. افت تحصیلی و آموزشی جدی دارند. آموزش زبان، قدرت تکلم و مهارت‌های صحبت کردن در این کودکان ضعیف است.

توصیه می‌شود مایعات سوزاننده و داروهای خطرناک دور از دید و دسترس کودکان قرار داده شود.

توصیه می‌شود برچسب موارد هشدار، دستورالعمل و خطرات احتمالی روی این اقلام درج شود.

توصیه می‌شود هرگونه مواد یا مایع سمی بدون استفاده در منزل دور انداخته شود.

توصیه می‌شود درپوش این اقلام طوری طراحی شود که امکان باز کردن آن توسط کودکان میسرنباشد.

شوینده‌های حاوی مواد قلیایی که بو و طعم بدی ندارند، با حجم بیشتری توسط کودکان خورده می‌شوند. توصیه می‌شود به این محصولات اسانس های بد بو و بدمزه افزوده شود.